Jakarta

Jakarta (), ofizialki Jakarta hiriburuko eskualde berezia (indonesieraz|Daerah Khusus Ibukota Jakarta edo ''DKI Jakarta''), eta, historikoki, Batavia, Indonesiako hiriburua eta metropolirik handiena da. Java uhartearen ipar-mendebaldeko kostaldean dago, munduko uharterik populatuena; Hegoekialdeko Asiako metropolirik handiena da. ASEANeko hiriburu diplomatikoa ere bada. Bi probintzia ditu mugakide: Mendebaldeko Java hegoalde eta ekialdean eta, 2000tik aurrera, Banten mendebaldean. Iparraldean, Javako itsasoa dauka, eta, mendebaldean, Lampungekin egiten du muga itsasoz.

Jakarta Indonesiako zentro ekonomiko, kultural eta politikoa da. Probintzia mailako egoera du, eta biztanle, azken erroldaren arabera. Jakartaren azalera 661,23 kilometro karratu baino ez da, eta, beraz, Indonesiako probintziarik txikiena da, baina Jakartako eskualde metropolitarrak 9.957,08 kilometro karratu ditu, Bogor, Depok, Tangerang, Hego Tangerang, eta Bekasi hiriak batuz, eta, guztira, 35 milioi biztanle inguru 2022an. Horrela, Indonesiako hiri-eremurik handiena da, eta munduko bigarren metropolorik handiena, Tokioren ostean. Jakartako Giza Garapenaren Indizea altua da Indonesiako beste probintziekin alderatuz. Bere bizitza ekonomiko handiagatik, lanpostu aukerengatik eta bizitza-maila altua lortzeko aukeren ondorioz, Indonesiako uhartediko migratzaile ugari jaso ditu kultura aniztasun handiarekin.

Jakarta munduan beti populatua egon den hiririk zaharrenetako bat da. Sunda Kelapa izenarekin sortu zen IV. mendean, eta portu garrantzitsu bilakatu zen Sundako Erresumaren baitan. ''De facto,'' Ekialdeko Herbeheretar Indietako hiriburua izan zen Batavia izena zuenean. 1960ra arte, Mendebaldeko Javako hiria zen ofizialki, baina, urte horretan, probintzia mailara aldatu zuten, hiriburuko lurralde berezi estatuarekin. Probintzia gisa, bere gobernuak bost hiri administratibo eta erregentzia administratibo bat du, Seribu uharteak edo Mila uharteak izenekoa. Jakarta ''alfa'' hiri globala da. Indonesiako Bankua, Indonesiako burtsa eta munduko zein Indonesiako enpresa askoren egoitza dago bertan. 2021ean, barne produktu gordina 602.946 milioi estatubatuar dolar zela kalkulatzen zen.

Jakartak erronka handiak ditu hiri gisa bere hazkuntza urbano handiaren ondorioz, ingurune ekologikoaren suntsipenaren ondorioz, trafiko txarragatik eta subsidentziaren ondoriozko uholdeengatik. Jakarta, urtero, 17 zentimetro hondoratzen da, eta, horregatik, uholdeak ohikoak dira; gainera, munduan azkarren hondoratzen den hirietako bat da. 2019an, Joko Widodo lehendakariak iragarri zuen hiriburua lekuz mugituko zutela, eta Ekialdeko Kalimantanen (Borneo), Nusantara hiria sortuko zutela hiriburu izateko. Wikipediatik informazioa lortu