Pisonia

|typ nomenklatoryczny = ''P. aculeata'' L. |synonimy = |wikispecies = |commons = Category:Pisonia }} thumb|Pekińczyk czerwonodzioby oblepiony owocami ''Pisonia brunoniana'' thumb|''Pisonia umbellifera'' Pisonia, chwytwa (''Pisonia'') – rodzaj roślin z rodziny nocnicowatych. Obejmuje około 40 gatunków, przy czym w niektórych ujęciach zaliczane są tu także rośliny z rodzaju ''Ceodes'', co zwiększa liczbę gatunków do ok. 75. Są one szeroko rozprzestrzenione w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Najbardziej zróżnicowane są na Antylach i w Ameryce Centralnej (na północy sięgają po południową Florydę), mniej liczne w południowo-wschodniej Azji i Oceanii, poza tym rosną w Indiach (trzy gatunki), w Chinach (trzy gatunki) i w Afryce (jeden gatunek). Zasiedlają różne siedliska, często w rejonie wybrzeży lub na skrajach lasów, nierzadko tworząc trudne do przybycia, gęste zarośla, porastają także nawet niewielkie i izolowane wyspy z koloniami ptaków, które roznoszą ich nasiona.

Pokryte gruczołami i zawierające nasiona antokarpy tych roślin są tak lepkie, że przywierają do ptaków i gadów, które rozprzestrzeniają w efekcie diaspory tych roślin. Zdarza się, że zwierzęta tak bardzo oblepione są lepką wydzieliną, że nie są zdolne do lotu, sprawnego poruszania się czy oczyszczenia – w efekcie giną. Szczególnie wrażliwe są faetony żółtodziobe i atolówki. Zdarza się, że z czasem pod drzewami gromadzą się stosy kości ofiar.

Lepkie antokarpy bywają też wykorzystywane do połowu ptaków przez ludzi (np. na Hawajach, innych wyspach Oceanii i w Indiach). Młode liście ''Pisonia grandis'' spożywane są jako warzywo na Archipelagu Malajskim, w tym także w odmianach bezchlorofilowych o liściach barwy kremowej lub żółtawej – stąd drzewo zwane jest „sałatowym” (ang. ''lettuce tree'') i „kapustą z Moluków” (''Moluccan cabbage''). Z drewna tego gatunku wykonywane są figury do teatru cieni wayang na Jawie. Gatunki o gęstym pokroju (np. ''Pisonia aculeata'') bywają sadzone jako żywopłoty. Miękkie drewno pisonii baldaszkowatej ''P. umbellifera'' jest przysmakiem słoni, a spożyte przez owce ma barwić ich zęby tak, że wyglądają jakby były ze złota.

Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia niderlandzkiego lekarza i botanika – Willema Piesa (Piso w formie zlatynizowanej) (1611-1678). Źródło: Wikipedia